ชื่อทางวิทยาศาสตร์ : Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
ชื่อวงค์ : ZINGIBERACEAE
ชื่อสามัญ | Eng : Chineae ginger, Chinese key
ชื่อพื้นเมือง (ทั่วไป) : แหมะซื่อ (ลาหู่) กะชาย (อาข่า)
ไม้ล้มลุก เหง้าใต้ดินสั้น รากอวบน้ำ ออกเป็นกระจุก รูปทรงกระบอก ปลายเรียวแหลม สีน้ำตาลอ่อน เนื้อในสีเหลือง มีกลิ่นเฉพาะตัว ลำต้นเหนือดินเป็นกาบใบหุ้มซ้อนกัน ขึ้นเป็นกอ สูงได้ถึง 50 เซนติเมตร
ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรี ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมนหรือแหลม ขอบใบเรียบ เส้นกลางก้านใบ และกาบใบด้านบนเป็นร่อง
ดอกออกเป็นช่อที่ยอดระหว่างกาบใบคู่ในสุด ใบประดับ 2 ใบ สีขาวหรือสีชมพู กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 3 แฉก กลีบดอกสีขาวหรือขาวอมชมพูอ่อน
ผลแห้งแตกเป็น 3 เสี่ยง เมล็ดค่อนข้างใหญ่
-
-
ใบ ห่อของใช้ ห่อข้าว รากทุบใส่แกงไก่ หมู ปลา (ลาหู่) -ราก นำมาต้มดื่มน้ำแก้ไข และช่วยให้ชุ่มคอ (อาข่า)