มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงได้รับการสถาปนา เมื่อวันที่ 25 กันยายน 2541 มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานแห่งความจงรักภักดีและสำนึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และมุ่งหมายที่จะสืบสานพระราชปณิธาน “ปลูกป่า สร้างคน” ของพระองค์ โดยได้รับมอบพื้นที่บริเวณดอยแง่ม อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย จำนวนพื้นที่ 5,000 ไร่ จากรัฐบาล ซึ่งพื้นที่บริเวณดอยแง่มในสมัยนั้นมีลักษณะเป็นพื้นที่ป่าที่ถูกบุกรุกเพื่อทำการเกษตรกรรม มีไผ่ชนิดต่างๆ ขึ้นอยู่จำนวนมาก พรรณไม้พื้นถิ่นเดิมเหลืออยู่เพียงไม่กี่ชนิด เช่น สะแกแสง ลำพูป่า งิ้ว มะกายคัด ตะคร้อ กระพี้จั่น กระพี้ควาย ประดู่ส้ม ตุ้ม มะหาด เป็นต้น หลังจากนั้นมหาวิทยาลัยได้ดำเนินการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและปลูกพรรณไม้ท้องถิ่นคืนสู่พื้นที่ภายในมหาวิทยาลัยมาโดยตลอด เพื่อให้ดอยแง่มเป็นพื้นที่ปกปักพันธุกรรมพืชมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง และเพื่อให้มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงเป็นอุทยานการศึกษาทางพฤกษศาสตร์ รวมถึงเป็นพื้นที่รวบรวมและอนุรักษ์พรรณไม้ท้องถิ่นสืบไป